เมืองในหมอก (พ.ศ.2521)

ภาพยนตร์ไทยเรื่อง "เมืองในหมอก" กำกับฯ โดย เพิ่มพล เชยอรุณ ออกฉายเมื่อ พ.ศ.2521 เป็น 1 ใน 100 หนังไทยที่คนไทยควรดู จัดโดยหอภาพยนตร์แห่งชาติ
ดัดแปลงมาจากบทละครที่เขียนขึ้นเมื่อ ค.ศ.1944 (พ.ศ.2487) ของ อัลแบร์ กามู-Albert Camus เรื่อง Le Melentendu หรือ The Misunder- standing ในภาคภาษาอังกฤษ
ส่วนภาคภาษาไทย อำพรรณ โอตระกูล นักแปลชื่อดัง ใช้ชื่อ "ความเข้าใจผิด"
ซึ่งสำนักพิมพ์สามัญชนนำมาพิมพ์รวมเล่มกับบทละครเรื่อง "ผู้บริสุทธิ์" ในปี 2536
ข้อมูลจาก คอลัมน์ รู้ไปโม้ด : น้าชาติ ประชาชื่น nachart@yahoo.com


แต่เดิมผมเข้าใจว่าฟิล์มนัวร์ (Film Noir) เรื่องแรกของไทยคือ "กะโหลกบางตายช้า กะโหลกหนาตายก่อน" กำกับโดย มานพ อุดมเดช ฉายในปี พ.ศ. 2534
ซึ่งผมเคยดู เมื่อเกือบ 20 ปีก่อน ยังประทับใจมาจนถึงทุกวันนี้ว่าหนังล้ำมาก และนั่นเป็นครั้งแรกที่รู้จักคำว่าฟิล์มนัวร์

นิยามคร่าวๆ ของฟิล์มนัวร์คือ หนังที่แสดงให้เห็นถึงด้านมืดในจิตใจของมนุษย์ (จริงๆ Noir ใช้เรียกนิยายฝรั่งเศสที่มีเนื้อหาแบบนี้มาก่อนจะนำมาใช้เรียกหนัง)
หลังจากนั้นถึงได้ดู "The Postman Always Rings Twice" (ค.ศ. 1981) ซึ่งเป็นเสมือนต้นแบบของ "กะโหลกบางตายช้า กะโหลกหนาตายก่อน"

ในส่วนของงานภาพ ฟิล์มนัวร์จะใช้ภาพขนาดแคบ กับปานกลาง เป็นหลัก จัดแสงมืดๆ สลัวๆ อยู่ในพื้นที่ค่อนข้างจำกัด และอาจมีฝนตก
ซึ่งมักเป็นสถานการณ์ที่ทำให้มนุษย์กล้าแสดงด้านมืดของตัวเองได้อย่างเต็มที่

แต่หลังจากได้ดู "เมืองในหมอก" นี่ถึงกับอึ้งไปเลยว่า 40 ปีที่แล้ว หนังไทยกล้าทำแบบนี้และทำออกมาได้ขนาดนี้เลยเหรอ
ถึงกับต้องมาหาข้อมูลกันยกใหญ่
พอหาข้อมูลแล้วก็ได้แต่เสียดายที่ไม่ว่าจะยุคไหน ผู้กำกับที่มีวิสัยทัศน์ล้ำหน้าแบบนี้มักไม่ได้รับความนิยม

คือถ้า 40 ปีก่อนหนังไทยแบบนี้ มีคนดูชื่นชอบ จนได้รับการผลิตออกมาอย่างต่อเนื่อง
วันนี้เราคงมีหนังไทยที่โดดเด่นในวิธีการเล่าเรื่องในระดับแม้ไร้กระบี่ ก็เหมือนมีกระบี่ (ช่วงนี้อินกำลังภายใน ^_^)

"เมืองในหมอก" นี่เป็นฟิล์มนัวร์แบบเข้มข้นเลย ทั้งเนื้อหาและงานภาพ โดยเฉพาะการเล่าเรื่อง
กล้าเล่าในแบบที่ไม่แยแสคนดู ต้องนำข้อมูลที่ได้รับไปปะติดปะต่อเอาเอง
เรียกว่าเคี้ยวยากหน่อย แต่ถ้าเคี้ยวแล้วกลืนได้เองจะได้รับประโยชน์จากหนังสูงสุด
ดีกว่าให้ใครเอามายัดเข้าปาก

นักแสดงก็แสดงได้โดดเด่นโดยเฉพาะคุณแม่ (อันนี้ผมชอบมาก แสดงแบบน้อยได้มากจริงๆ) และลูกสาว

แต่ก็ยังมีการลำดับเรื่องที่ไม่ราบรื่นนัก ไม่แน่ใจว่าเป็นเจตนาของผู้กำกับที่ต้องการเร้าความสงสัยของคนดูหรือเปล่า
คือต้องรอจนหนังจบเราถึงจะได้ข้อมูลมากพอจะตีความและสรุปแก่นของหนังได้

ถ้าเปรียบกับผู้กำกับยุคนี้คงประมาณ คริสโตเฟอร์ โนแลน สมัยกำกับ Following (1998) กับ Memento (2000)

ที่ประทับใจมากอีกส่วนคือ การจัดแสงและกำกับภาพ ซึ่งผู้กำกับรับตำแหน่งผู้กำกับภาพด้วย
เป็นงานภาพที่โดดเด่นไม่แพ้เรื่องราว
โดยเฉพาะฉากไล่ล่าในป่าที่ลุ้นระทึก กดดันและเอาอยู่

ควรจะใช้เป็นกรณีศึกษาสำหรับนักศึกษาภาพยนตร์ยิ่งนัก ^_^